Schoenplaatjes en pedalen – wat moet ik nu kiezen?

Wielrenners, gravelaars en MTB-ers maken er allemaal gebruik van: klikpedalen en bij klikpedalen horen schoenplaatjes. Als je begint met fietsen (wielrennen, gravelen, mountainbiken) dan duizelt het al vrij snel. Je moet van alles kopen, je moet van alles weten. Je kijkt op tv en je ziet renners ‘inklikken’. ‘Moet ik dat dan ook doen?’ Het antwoord op die vraag is: ‘ja, ik denk van wel’. In dit artikel neem ik je mee en geef ik je tips over de verschillende soorten klikpedalen en schoenplaatjes. Want het is voor jouw fietsavonturen best handig om te weten welke pedalen er zijn en welke je nu het beste kunt gebruiken voor de racefiets, gravelbike en MTB.

Pedalen bepalen

Als je een sportieve fiets gaat kopen, dan komt die fiets bijna standaard zonder pedalen. Dat komt omdat elke fietser zijn eigen soort pedalen gebruikt. Van platte pedalen, waar je met je sportschoenen op kunt, tot pedalen met een kliksysteem. Er zijn verschillende kliksystemen voor pedalen in omloop. Elk merk heeft zijn eigen systeem en eigen bijbehorende schoenplaatjes. Elk met net iets andere eigenschappen. Zoals de subtitel zegt: pedalen bepalen. Maar waar kun je dan uit kiezen?

Producenten

In de wereld van pedalen en schoenplaatjes zijn er vier namen die je moet onthouden:

• Shimano
• Look
• Wahoo Speedplay
• Time (Xpresso)

Dit zijn vier producenten van pedalen, met bijbehorende schoenplaatjes. Elke producent heeft zijn eigen filosofie, maar een ding hebben ze gemeen: je kunt je voeten vastklikken in je pedaal en daardoor kun je in je hele pedaalslag kracht zetten. Het resultaat? Meer snelheid, maar ook goede controle over je fiets. Drie van de vier bieden specifieke ‘off-road’ pedalen en plaatjes. We zetten de verschillende soorten even op een rijtje.

Shimano

Onderdelen producent Shimano biedt twee verschillende soorten klikpedalen aan:

• SPD pedalen: deze zijn bedoeld voor het fietsen naast de weg. Voor MTB-ers en gravelaars dus. Je kunt SPD pedalen ook gebruiken op de racefiets, maar daar zijn ze in de basis niet voor bedoeld. De SPD pedalen hebben kleine schoenplaatjes, waardoor ze goed passen in de ruigere, met noppen uitgevoerde, off-road schoenen. Daarbij kun je ook makkelijker inklikken als er zand tussen zit. Plus: je kunt aan twee kanten van het SPD pedaal inklikken, in tegenstelling tot de race variant
• SPD-SL pedalen: dit zijn de specifieke racefiets pedalen. Bedoeld om te dragen onder gladde raceschoen en met drie bevestigingspunten. Er zitten kunstof puntjes op de drie hoeken, die met het gebruik afslijten. Daarom wil je er ook niet te veel op lopen. Dan slijten ze sneller. Je kunt de pedalen strak afstellen voor een betere krachtoverbrenging. Daarbij zijn er drie soorten plaatjes in handige kleuren: rood, blauw en geel. Rood heeft de meest directe krachtoverbrenging, want geen speling, blauw heeft twee graden speling, geel heeft 6 graden speling. De meeste fietsers gebruiken de gele, om blessures te voorkomen

Het instapmodel is ongeveer €50,- en voor €12,- heb je er wat plaatjes bij. Dus onder de €70 ben je vertrokken.

SPD pedalen zijn al verkrijgbaar vanaf €39,95 (hier zitten de schoenplaatjes bij). de bijbehorende schoenplaatjes zijn los verkrijgbaar voor €16,99 (met of zonder speling).

Wahoo Speedplay

Wahoo is sinds enige jaren eigenaar van Speedplay. Een relatief nieuwe producent van pedalen, die je veel vrijheid geeft in het afstellen van de plaatjes en de schoen. In tegenstelling tot andere producenten zit het kliksysteem van Speedplay onder de schoen, niet op het pedaal. De redenatie: als je nieuwe schoenplaatjes nodig hebt, vervang je ook gelijk het kliksysteem. Zo blijf je langer, beter inklikken (en harder doorfietsen). De pedalen zijn er in twee varianten: eentje die je aan beide kanten kunt inklikken en eentje (de aero variant) die je maar vanaf één zijde kunt inklikken. Die laatste is vergelijkbaar met de concurrenten. De belangrijkste reden dat mensen kiezen voor deze pedalen is de mogelijkheid om tot op de millimeter alles af te stellen, zonder aan kracht in te boeten. Plus: als je het schoenplaatje vervangt, vervang je gelijk het kliksysteem. Beter dus. Hier vind je de pedalen: Wahoo Speedplay Comp. Instapmodel vanaf €149,-

Look Pedalen

De Franse producent Look (voorheen in een zin met Mavic genoemd) maakt zijn eigen soort pedalen. Dat zijn twee verschillende types, net als concurrent Shimano. Belangrijk onderscheid: Look rust haar pedalen uit met een ‘memory system’. Als je je plaatjes moet vervangen, dan hoef je niet met een stift aan de gang of hopen dat ze precies hetzelfde staan. Nee, je laat het ‘geheugenplaatje’ zitten en vervangt alleen het klikplaatje. Top!

• Look Keo: deze pedalen zijn zeer geschikt voor de racefiets. Ze lijken qua uitstraling het meest op de Shimano SPD-SL. Look biedt net als Shimano ook verschillende type schoenplaatjes aan. Met 0 graden, 4,5 graden en 9 graden ‘float’. Exact voor wat jij nodig hebt. Je ziet hier ook het verschil met Wahoo: daar kun je alles aanpassen naar gelang jij wilt, zonder vaste, gegeven eigenschappen.
• Look X-track: Deze pedalen lijken erg op de SPD pedalen van Shimano en zijn ook bedoeld voor ‘off-road’. Makkelijk aan twee kanten in en uitklikken. Een aanpasbare veer, waardoor je het inklikken nog makkelijker kunt maken (of moeilijker). Plus kleine plaatjes waar je minder zand tussen hebt en makkelijker op kunt lopen, mocht je een stukje ‘hike-a-bike hebben.

De pedalen zijn er al vanaf €50. De plaatjes zijn €20 dus in combi ben je voor €70 onderweg. Dat is concurrerend met Shimano.

Time Xpresso

Onderdeel van het grote SRAM maakt dit traditionele merk een nieuwe intrede in de markt. Met het Xpresso pedaal hebben ze eigenlijk maar één keuze. Deze is vooral op de weg gericht. Racefietsers dus. Wat onderscheidt ze? Nu, het ICLIC systeem. Ik moet zeggen dat ik het nog niet helemaal begrijp, maar als ik het lees, dan zorg je bij het uitklikken ervoor dat het pedaal goed geopend is en daardoor kun je daarna weer veilig inklikken. Zie de visual hieronder.

De pedalen zijn de goedkoopste van allemaal: €32 voor een pedalenset. De schoenplaatjes zijn €20 bij Futurum. Dan ben je voor €50 onderweg!

Wat moet ik nu kiezen?

De vraag welke pedalen je nodig hebt voor jouw fietsavontuur, die is vrij simpel. Hoe wel alle pedalen hun unieke eigenschappen hebben, kun je gerust stellen dat ze door de bank genomen weinig verschil maken. Waarom?

• Je kunt ze allemaal afstellen naar jouw voetenstand. Ja, de een misschien net iets meer dan de ander, maar grosso modo is er geen verschil
• Alle racepedalen, klikken aan één kant in, behalve die van Wahoo. Dat zou een reden kunnen zijn om voor Wahoo te kiezen
• Alle off-road pedalen zijn echt vergelijkbaar. Twee kanten inklikken, afstelbaar, kleine plaatjes.
• Shimano heeft qua beschikbaarheid een voordeel. Veel shops zijn Shimano Service Center en hebben daardoor standaard de Shimano onderdelen in huis. Wahoo Speedplay is wat minder goed verkrijgbaar en voor Time en Look sta je soms voor een dichte deur. Zeker bij de kleinere shops.
• Er is uiteraard ook de keuze om PLATTE pedalen te kiezen, vergelijkbaar met die op een stadsfiets. De verschillende merken, behalve Wahoo, bieden ook combinaties aan, bedoeld voor de Mountainbike/Gravelbike. Zoals deze van TIME of deze van XLC, die geschikt zijn voor SPD pedalen van Shimano.

Mijn keuze

Mijn keuze: al sinds ik fiets rijd ik met Shimano SPD-SL. Waarom? Die kreeg ik bij m’n fiets. Ik kan niet anders zeggen dan dat ik er tevreden over ben. Ik heb de pedalen jarenlang zonder probleem gebruikt. Op mijn oude fiets van 2006-2015 (en ik denk dat de huidige eigenaar ze nog gebruikt), op mijn fiets daarna van 2015-nu en op mijn nieuwe fiets van 2022-nu. Nooit kapot, nooit versleten, inklikken gaat 99 van de 100 keer prima. Plaatjes verwisselen was de eerste keer even wennen, maar het ligt eerder aan de schoen dan aan het plaatje of het lastig is om ‘m af te stellen.

Wat is belangrijk voor jou?

De belangrijkste keuze die de meesten maken is de prijs. Wat dat betreft liggen de Wahoo Speedplay pedalen wel buiten de range van de anderen. Dat is zeker als je net begint met fietsen een struikelblok. Als je al €1500 uitgeeft aan een nieuwe (carbon) fiets, dan is €150 extra voor pedalen, €200-300 extra voor een navigatie, €250 voor een setje kleding een hoop geld. De helm kost ook nog €50-75 en een brilletje…Tja. Het valt niet mee. Had ik al schoenen genoemd? Zoals eerder gezegd: heel veel verschil vind ik niet in de verschillende soorten klikpedalen. Als je veel gravelt, dan is het om het even of je SPD, Time of Look neemt. Voor de gravel racers schijnt Speedplay de beste te zijn, als we Cycling Weekly mogen geloven