Een ruige kustlijn, afgewisseld met idyllische stadjes en een verlaten strandje. Klanken van de ’txalaparta’ in plaats van de meer ritmische Flamenco. Een vrolijk ¡Aupa! naar alle andere fietsers die je tegenkomt. Baskenland is echt een ander soort Spanje dan je gewend bent. Tapas vind je hier niet. Pintxos zijn de ‘snack of choice’. Wil je echt de Baskische eetcultuur proeven? Dan eet je in een Txoko, maar dan wel op uitnodiging. Onafhankelijkheid is nog steeds een belangrijk woord, zelfs binnen de unie van Spaanse regio’s. Wij mochten weer even proeven van al het moois dat je in een rondje Baskenland kunt vinden. Geniet je mee?
Tekst: Sander Kolsloot – Foto’s: Stijn Kanters – Sander Kolsloot
Lees ook ons Dagboek Baskenland: Dagboek Baskenland deel 1, Dagboek Baskenland deel 2: Spelen in Haimar’s Achtertuin, Dagboek Baskenland deel 3
Grand Depart Euskadi
Als wij eind april 2023 aankomen op de luchthaven van Bilbao, is alles zoals anders. Dat de Tour de France van start gaat in de moderne havenstad zie je nergens terug. Het tekent misschien ook wel de cultuur. Trots, maar toch ergens ingetogen of gereserveerd. Dat kun je niet zeggen van onze gidsen voor de komende dagen. Hoewel Ander Ortiz van Bizi Cycle Tours de rust zelve is, komt de passie bij Virginia Berasategui zo ongeveer uit haar oren. Helemaal als we over fietsen in de regio beginnen. Dat wij in onze planning het stuk bij Gaztelugatxe niet willen doen, is geen optie. “It’s the most beautiful part”. Noted.
Parel Bilbao
De zon schijnt op de stad. Het Guggenheim museum, een ontwerp van Frank Gehry, blinkt helemaal. Het typische geluid van een drukke zaterdagmiddag en -avond komt je tegemoet. Wij verblijven in het Hotel Gran Bilbao, net buiten het oude centrum. Een perfecte uitvalsbasis om stad en regio te combineren. Met een paar minuten ben je middenin de stad en met een paar minuten rij je tussen de groene heuvels. Deze avond pakken we de fiets en rijden langs de rivier de stad in. Hier vinden we de eerste tekenen van de naderende tourstart. Bij het gerechtsgebouw, met op de achtergrond het Guggenheim, vinden we een grote aftelklok. De Zwitserse tijdsponsor prijkt groots op het bord. Nog 69 dagen staat er. Een Iers koppel schrikt zich een hoedje: ‘only 69 hours!’. Het verschil tussen ‘jours’ en ‘hours’ hebben ze even gemist.
Waterballet
Fietsen in Baskenland is gelijk aan omgaan met het weer. Het is er groen, je zit aan de golf van Biskaje met een bergrug die heel mooi alle regenwolkjes kan tegenhouden. Waar we op zaterdag in zonnig weer aankwamen, is de grote gele bal op zondag afgeschermd door grijze wolken. In eerste instantie staan we nog op ‘we gaan fietsen, we zijn er nu toch’. Als de eerste stortregen naar beneden komt, zien we daar vanaf. Het wordt een rondje stad. Geen straf, want naast het Guggenheim, de absolute topattractie, kun je je goed vermaken in Bilbao. Je kunt naar het indrukwekkende San Mames stadion, thuishaven van lokale trots Athletic Club. Vergeet niet het heerlijke eten of een bezoekje aan een klassieke koffiebar. Boven de stad vind je een paar mooie uitzichtpunten, waar je zo naar toe kunt ‘klimmen’, via de trap. Kortom, Bilbao is ook naast de fiets een toplocatie
Etappe 1: langs de kust
Als we ons op maandag opmaken voor een lange fietsdag, kijken we nog even naar het parcours. We trekken richting de kust, naar het stadje Plentzia en vanaf daar volgen we de kustlijn richting San Juan de Gaztelugatxe. De route is gelijk aan die van etappe één uit het Grand Depart Euskadi. Hoewel aan de lange kant voor een ‘lekker ritje’ is het een schitterende route om te rijden. Tip van ons: knip ‘m in tweeën.
Vizcaya Brug
Aan de westkant van Bilbao, bij het havengebied, vind je een architectonisch hoogstandje. De Vizcaya brug, een ontwerp van Alfonso Palacio, leerling van de beroemde Eiffel, is een heuse blikvanger. Het zwevende ponton aan de brug dat plaats biedt aan 200 passagiers en zes auto’s, beweegt heen en weer tussen twee oevers. Leuk om toe te voegen als oversteekje. Is weer eens wat anders dan de pont tussen Wijk bij Duurstede en Culemborg. Na de brug rijden we richting Plentzia, het tweede thuis van onze gids Virginia. Je vindt hier een pittoresk centrum, inclusief nieuwe, mooie brug en smalle straatjes. Alle dorpjes en stadjes die we tegenkomen bieden een vergelijkbaar uitzicht. Een strandje of een haven met een koffiebar, een restaurantje en vissersbootjes. In Plentzia vind je ook de enige onderwater wijnkelder. Mocht je nog wat moed in willen drinken, this is the time.
San Pelaio – Gaztelugatxe
Als je aan de kust denkt, dan denk je vlakke wegen, weidse uitzichten. Forget it. In Baskenland is zelfs de boulevard vals plat. We rijden omhoog en dalen dan weer af. Na ongeveer 20 kilometer vanaf Plentzia beklimmen we de San Pelaio. Drie kilometer lang, een hoogte van 320 meter, maar wel met een gemiddelde van zeven procent. Onder ons kolkt het water tegen de steile rotsen. We komen enkele andere fietsers tegen. Dit rondje Baskenland is ook populair bij de fans van Game of Thrones. Bovenop San Pelaio heb je uitzicht op San Juan de Gaztelugatxe. Op dit eiland zijn meerdere seizoenen van de serie gefilmd en het doet dienst als Daenerys Targaryen’s Dragonstone. Vroeger was dit een soort vergeten stuk Spanje. Nu rijden de touringcars af en aan. Gelukkig houdt iedereen zich aan de passeerregels. Vanuit de wetgeving is 1,5 meter afstand tussen fietser en auto verplicht.
Richting Bermeo en Leida
Dat Baskenland een aantal natuurlijke schoonheden herbergt, dat mag geen wonder heten. Een daarvan is Urdabai, een natuurreservaat met prachtige stranden, vogels en bij laag water kun je hier ‘wadlopen’. De ronding maken vanaf Bermeo richting Geurnica is een must voor alle fietsers, vanwege het prachtige uitzicht. We zien aan de overkant Laida al liggen en in de baai is het water prachtig blauw. Een perfecte stop bij Atxarre voor een heerlijke bocadillo en een pintxo. Dit is genieten.
Gametxo
Vanaf hier gaat het richting Gametxo en draaien we bij Ibarrangelu het binnenland in. Zodra je de kust verlaat gaat het omhoog, Het is logisch dat het Baskenland goede klimmers voortbrengt: Haimar Zubeldia, Mikel Landa en de broertjes Izagirre, Jon en Gorka. Hier waren we met Etxeondo in 2022 al eens. Lees dat verhaal nog eens terug! We bespreken hier met Virginia ook de impact van de Tourstart. Niet alleen zal het enorm druk zijn langs de weg, ook de etappes zelf zullen voor spektakel zorgen. Zeker op dit stuk, waar de wegen smal worden en iedereen vooraan wil zitten. Later zal Haimar Zubeldia nog toevoegen: ‘op deze wegen schreeuwen alle ploegleiders in de oortjes dat je vooraan moet zitten’. Wij wanen ons even aan de kop van het peloton. Maar voor ons, de gewone fietser, geen koersstress, het is vooral genieten van de glooiende weg en de uitzichten over het prachtige Baskenland.
Op naar Guernica
Zoals je ziet: er is veel schoonheid in deze regio, maar de donkere bladzijden uit de Baskische historie zijn nooit ver weg. Guernica is daar misschien wel hét voorbeeld van. Een bezoek aan het Baskenland betekent automatisch een bezoek aan deze stad die op 26 april 1937 werd gebombardeerd. Na Ereño, waar we over smalle wegen klimmen, dalen we af richting Guernica. De foto’s bij het stadhuis en het monument, een boomstam die het bombardement heeft overleefd, maken indruk. Hier past alleen maar stilte.
Finale van de koers
Onze koers gaat door, richting de finale van de eerste etappe. Met zowel de Morga, de Vivero en de laatste klim, de Pike voor de boeg is het flink aanpoten. De beklimming van de Morga is meer een opwarmer voor de laatste twee klimmetjes. Het is een mooie lopende beklimming aan drie procent gemiddeld. Naar het einde toe zit een venijnig stukje, maar eenmaal in het dorpje is dat alweer vergeten. Voor profrenners slechts ‘warmdraaien’, maar zal dat voor iedereen gelden?
Een overzichtelijke en ruime afdaling volgt. We moeten even een stukje provinciale weg overwinnen om bij de voet van de Vivero te komen. Op een onoverzichtelijke rotonde zegt Komoot ‘rechtsaf’. Het begin van de klim volgt snel en de navigatie slaat gelijk donkerrood uit. Dit is het terrein voor de puncheurs. Het is harken geblazen, want na een rollende afdaling is gelijk 14% een aanslag op je benen. Ik ben benieuwd wie zich hier staande houdt op 1 juli. In de afdaling is het nog even oppassen. De werkzaamheden zijn nog niet helemaal voltooid en we moeten vol in de ankers. Het levert wel leuke plaatjes op.
Bilbao en dan niks
Nadat de klim afvlakt draaien we voor de top rechtsaf en duiken we een smalle en bochtige afdaling in richting de provinciale weg. Een stuk van 10 kilometer vlak richting de Pike. Hier gaat het spel echt op de wagen. De klim is steil, zoals de Keutenberg of de Muur van Huy. Het aanloopje door de woonwijk verbloemt een hoop. Eenmaal boven zal er weinig aandacht zijn voor het prachtige uitzicht over de stad. Het ‘Bilbao teken’ bij het Artxanda uitzichtpunt is een mooi fotomoment. We rollen de berg af richting het Stadion San Mames. Een prachtige eerste rondje Baskenland. Deze etappe heeft alles in zich wat je verwacht als je hier gaat fietsen.
Rondje Baskenland – de route van etappe 1
Hier vind je de routes van onze trip en ook wat routes van de Etappe één, twee en drie van de Tour de France 2023. Een rondje Baskenland zou iedereen een keer moeten doen, want het is zo prachtig mooi.
