Op zoek naar Ganna in Lombardije

Wie heden ten dage de naam Ganna laat vallen, krijgt gelijk beelden van een boomlange Italiaanse krachtpatser voorgeschoteld. De 1.94 meter lange Filippo, uit het stadje Verbania aan het Lago Maggiore, is op menig tijdrit ’the man to beat’. Filippo is de zoon van een voormalig professioneel kanovaarder, Marco Ganna. Met het Lago Maggiore en het nabijgelegen meer van Varese zou een toekomst op het water logisch zijn geweest. Niet voor Filippo. Het omliggende terrein sprak de nog jonge Italiaan meer aan. Terrein dat golvend is, zelfs langs het water. Met weinige vlakke meters, zelfs niet in de dorpjes. Waar je naast de bergen ook kan trainen op klassiekers. Het is een broedplek voor grote wielrenners. Een plek waar naamgenoot Luigi Ganna zijn kilometers maakte. Waar Alfredo Binda, de grote Binda, mee verbonden is. Een plek waar je op bedevaart moet. Een pellegrinaggio: Op zoek naar Ganna in Lombardije. Naja, op de rand van Piemonte en Lombardije, to be fair.

Tekst en foto’s: Sander Kolsloot

De eerste Giro

Dit verhaal begint aan een tafel in een kantoor in Utrecht. Een brainstorm over een nieuwe naam voor een ‘creative agency’. Ganna, lekker kort, krachtig, letterlijk ‘powerful’, zoals Filippo. Op dat moment zijn we nog onbekend met het prachtige meesterwerk ‘Pellegrina‘ van Lidewey van Noord. Het boek dat o.a. de sportgeschiedenis van Luigi Ganna beschrijft. ‘Wie? hoor ik je denken’. In 1909 was Luigi Ganna de eerste winnaar van de Giro d’Italia. Het verhaal van Luigi leest als een jongensboek. Een doorzetter die zijn dromen najoeg. Die net als veel fietsers in die tijd uit een arbeidersmilieu kwam. De metselaar die in modderige omstandigheden zich opperbest voelde. Wat nog mooier is, hij komt uit Induno Olona, een dorpje tegen Varese aan. Dezelfde regio, dezelfde achternaam, maar geen familie. Dat is toch intrigerend.

Luigi’s sportpaleis

In Nederland krijgen we vaak het verwijt dat we onze helden niet voldoende eren. Het vergelijk met andere landen is snel gemaakt. België eert Sven Nijs en Eddy Merckx nog immer als superhelden. In Spanje verdient Miguel Indurain nog groot aanzien en Italië eert de groten der wieleraarde ook ver na hun overlijden. Ook in Frankrijk krijgen wielerhelden nog een straat naar zich genoemd. De Rue Maurice Garin eert de eerste Tourwinnaar. Als Luigi vanuit de hemel neerkijkt op zijn geboortestad, dan zal hij wellicht twee keer slikken. De stad die vooral fabrieken tot de inventaris mag rekenen, is ook de trotse huisvester van het ‘Palestra Communale’ Luigi Ganna. Een sporthal dus. De hal biedt een vrij troosteloze aanblik op een zomermiddag. Er is weinig tot geen activiteit. Geen standbeeld, of enige andere info. Is dit dan de ere aan een groot kampioen?

Volg de bordjes

De naam Ganna is sowieso verbonden met de regio, niet alleen dankzij Filippo en Luigi die hier bekende namen zijn. Wie de oversteek wil maken tussen de geboorteplaatsen van deze twee kampioenen zal onvermijdelijk de bordjes ‘Valganna’ en ‘Ganna’ zien. Is dat toeval? Waarschijnlijk niet. In Nederland kennen we ook families die ‘Van Groningen’, ‘Van Amersfoort’ of zelfs gewoon ‘Amsterdam’ heten. Geografisch gezien klopt het allemaal wel. Het dorpje Ganna is weinig verheffend, met een stuiterende kasseienstrook die de weg voor de kerk markeert. Het is ook het begin van de klim naar Alpe Tedesco, de Duitse Alp. Een klim die Luigi misschien wel gereden heeft. Niet over het hagelnieuwe asfalt dat er ligt, maar toch. Een aanrader als onderdeel van een bedevaartstocht.

Tussen bier en chocola

In Induno Olona, waar Luigi zijn eerste meters maakte, liggen twee fabrieken. Is ook dit toeval? De lucht van hop komt je snel tegemoet, maar die wordt soms overstegen door de geur van chocola. Want het duo Lindt & Poretti is hier gemeengoed. Als je de via Olona richting Varese volgt, dan is dat een schitterende verborgen klim, die qua look & feel soms aan de Ardennen of Vlaanderen doet denken. Tussen de huizen omhoog, met de geur van en het uitzicht op de industrie. Niet voor niets kwam Luigi Ganna bovendrijven als de omstandigheden taai waren. De arbeider in hem kwam dan boven.

Route

De route is gemaakt en neemt je via de mooie en belangrijke plekken weer terug naar Laveno. Als je daar bent is de optie om naar Verbania de oversteek te maken een verleidelijke. Want Laveno zelf is goed genoeg, maar Verbania is beter. Op de hele route ademt alles fietsen. Van de Madonna del ciclismo, tot aan het palestra communale. Van klimmetjes en glooiend landschap naar prachtig eindigen aan het Lago Maggiore. En als je enthousiast bent, combineer je het met de klim naar Alpe Tedesco en rij je door naar het Lago di Lugano. Happy days.